16 mrt Werktijdverkorting? Bedrijven hoeven loon niet door te betalen
In het kort
Bedrijven vragen massaal werktijdverkorting aan voor hun personeel wegens het coronavirus.
De veronderstelling is dat zij de ww-uitkering krijgen en dan het loon volledig doorbetalen.
Door een tot dusver onopgemerkte lacune in de regels is dat echter geen verplichting.
Bedrijven die wegens de coronacrisis werktijdverkorting aanvragen, hoeven het loon van hun personeel niet volledig door te betalen. Dat komt door een gat in de regelgeving waar het kabinet geen ruchtbaarheid aan heeft gegeven. Voor zover bekend zijn werkgevers niet op de hoogte. Ook de vakbonden is het ontgaan.
Volgens Ea Visser en Emma van der Vos van advocatenkantoor Stibbe wekken kabinet en UWV ten onrechte de indruk dat werkgevers het loon onverkort zullen doorbetalen, ook over het aantal uren dat een werknemer werkloos is. Wettelijk is dat echter niet geregeld. Ook in de recente ‘Regeling onwerkbaar weer’ staat dat de werkgever is vrijgesteld van de loondoorbetalingsplicht.
Het ministerie van Sociale Zaken erkent dat de verplichting formeel niet in de wet staat, terwijl die indruk wel wordt gewekt. ‘Het is wel gebruikelijk’, aldus een woordvoerder. Vakbond FNV heeft de kwestie vrijdag al aan de orde gesteld bij minister Wouter Koolmees. ‘Het moet helder zijn dat werknemers doorbetaald worden’, zegt de bond.
Rechtspositie
Het ontbreken van zekerheid kan grote nadelige consequenties hebben voor de rechtspositie van de werknemer. Als de werkgever de ww-uitkering niet aanvult tot het salarisniveau, valt een werknemer volledig terug op de werkloosheidsuitkering van — in de eerste maanden — 75% van het dagloon. Dat is extra nadelig als het salaris een stuk hoger ligt. Wie pas een paar maanden is dienst is, heeft ook minder ww-rechten opgebouwd. Bovendien gaat de ww-periode later weer af van die rechten.
De twee juristen kennen geen bedrijven die van de lacune gebruikmaken om hun loonkosten te drukken. ‘Ik denk dat werkgevers geen idee hebben, want de overheid wekt de stellige indruk dat werknemers financieel weinig van de regeling zullen merken. Dat kan natuurlijk veranderen als dit breder bekend wordt’, aldus van der Vos. Volgens de toelichting op de site van het ministerie ‘ontvangen werknemers gewoon hun loon.’
Voor werkgeversvereniging AWVN komt dit als een verrassing. ‘Die ontheffing is er aan het eind van het jaar doorheen gejast’, zegt jurist Marco Veenstra.
Onwerkbaar weer
Ironisch genoeg kunnen werkgevers alleen werktijdverkorting aanvragen voor werknemers waarvoor ze een loondoorbetalingsplicht hebben. Dat is om oproepkrachten met een nul-urencontract en uitzendkrachten uit te sluiten. Maar het kan ook worden gezien als een garantie dat het loon ook volledig wordt doorbetaald. Ook het UWV stelt onomwonden dat werkgevers ‘in de meeste gevallen’ het volledige loon uitbetalen.
Die zijn daartoe echter allerminst verplicht, aldus de Stibbe-juristen. In de Regeling onwerkbaar weer zit namelijk een bepaling verstopt die zegt dat de plicht vervalt bij toestemming voor werktijdverkorting. Dat was al aangekondigd bij de Wet werk en zekerheid in 2015. Maar omdat iedereen bezig was met de daarin geregelde versoepeling van het ontslagrecht, is dat aan de aandacht ontsnapt, denkt Visser.
Deeltijd-ww
Werkgevers die voor minstens twintig procent van hun werknemers geen werk meer hebben, kunnen voor dat deel van het personeel maximaal 24 weken een beroep doen op een werkloosheidsuitkering. Die maakt het UWV dan over naar de werkgever. Tot dusver hebben ruim 5000 bedrijven zo’n vergunning aangevraagd. Het aantal stijgt zo snel, dat de behandeling van de aanvragen vertraging oploopt.
Volgens Visser en Van der Vos kan de minister maatregelen nemen om de gevolgen voor werknemers te beperken. Als hij net als in de financiële crisis een regeling voor deeltijd-ww zou instellen, kan hij daarin bepalen dat werkgevers het loon boven de ww moeten doorbetalen.